Η σύγχρονη πολιτική κουλτούρα
2014-09-24 19:11
Οι κανόνες του πολιτικού παιχνιδιού σήμερα, ειδικότερα την εποχή της κρίσης, σκιαγραφούν ένα ιδιαίτερο μοντέλο πολιτικής σκέψης και δράσης, μια «κουλτούρα» πολιτική που ακολουθείται από όλους, όσοι επιθυμούν να «παίξουν» αυτό το παιχνίδι. Το φτιασίδωμα της εικόνας (image making), οι λέξεις ή οι φράσεις που συνθέτουν εύηχα συνθήματα και ευκολόπεπτα σλόγκαν (sound bites), η επίδειξη μιας δήθεν πυγμής στον λόγο με φωνασκίες και κραυγές, η μανιασμένη αναζήτηση του πρωτότυπου ή του "κόντρα στο ρεύμα" λεκτικού σχήματος ή ιδέας, η χρήση λευκής (ή και μαύρης) προπαγάνδας αποτελούν τα στοιχεία της πολιτικής κουλτούρας στη σύγχρονη εποχή. Στον αντίποδα, βέβαια βροντερά απών δηλώνει ο ουσιώδης πολιτικός διάλογος, η επιχειρηματολογία, ο καλλιεργημένος και επιμορφωτικός λόγος, η ρητορική δεινότητα.
Στα πλαίσια αυτής της πολιτικής κουλτούρας που εξουσιάζει τον πολιτικό λόγο, βλέπουμε πολιτικούς που πασχίζουν να κρατηθούν στην επικαιρότητα, όπως ο κ. Τζήμερος, να χαρακτηρίζει τις Καρυάτιδες που έχουν ανευρεθεί σε μία από τις πιο σημαντικές αρχαιολογικές ανακαλύψεις της εποχής μας, ως δείγμα… νεοπλουτισμού! Ακούμε τον κ. Γεωργιάδη να φωνασκεί μονίμως στα παράθυρα και να δηλώνει δίχως καμία αιδώ, ότι θα… μεταφέρει τα λεφτά του στο εξωτερικό, αν βγει κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ, συμπεριφερόμενος ως μέτοχος επιχειρήσεων κι όχι ως πολιτικός άνδρας που στηρίζει μια κυβέρνηση, η οποία – κατά τα άλλα – διατυμπανίζει την πίστη της στην οικονομική σταθερότητα της χώρας που η ίδια, υποτίθεται, εδραίωσε. Γινόμαστε μάρτυρες μιας απίστευτης πολιτικής προπαγάνδας, η οποία βαπτίζει ήρωα έναν τραγουδιστή χιπ – χοπ – τα τραγούδια του οποίου, σημειωτέον ήταν γεμάτα υβριστικά συνθήματα και κηρύγματα μίσους – επειδή σκοτώθηκε, εντελώς άδικα και παράλογα, σε μια επίδειξη τυφλής πολιτικής βίας. Αντιλαμβανόμαστε έκπληκτοι ότι η… έλευση της Λαίδης Γκαγκά, για μερικούς διανοούμενους της… φακής (με τους οποίους, σε άλλες περιπτώσεις κανείς δεν θα ασχολούνταν μαζί τους, αλλά η ένταξή τους σε μια συγκεκριμένη ιδεολογικοπολιτική θεώρηση τούς δίνει, κατά παράλογο τρόπο, βήμα και πολιτικό λόγο), έχει μεγαλύτερη σημασία κι από τα ευρήματα της Αμφίπολης, ενώ η βιομηχανία της ποπ μουσικής βαφτίζεται «πολιτισμικά ανώτερο προϊόν», με όλες τις πολιτικές διαστάσεις μιας τέτοιας άποψης.
Είναι μάλλον προφανές ότι τα παραπάνω έχουν ως βασική συνέπεια την παρακμή της πολιτικής ζωής εν γένει. Αμοραλισμός, αναξιοκρατία, πολιτική αβελτηρία, υποβαθμισμένος πολιτικός λόγος, προπαγανδιστική σκέψη επικρατούν κατά κόρον στην πολιτική δραστηριότητα. Έτσι, κανείς δεν εξεγείρεται όταν ακούει πολιτικούς να λένε «εγώ θα πάρω τα λεφτά μου και θα φύγω» ή «σιγά τον πολιτισμό που έχουμε οι Έλληνες» ή «αν τα μέτρα ήταν σκληρά, ο κόσμος θα είχε επαναστατήσει!». Κανείς δεν ξαφνιάζεται επειδή βλέπει έναν δηλωμένο άθεο πολιτικό, με προοπτικές να βγει πρωθυπουργός στις επόμενες εκλογές, να παίρνει «σβάρνα» όλες τις… Χριστιανικές ομολογίες για προφανείς ψηφοθηρικούς λόγους (αλήθεια, οι Προτεστάντες πώς του ξέφυγαν;). Κανείς δεν απορεί που οι πρώτοι διδάξαντες των προσκομισάντων πλαστών πτυχίων είναι τα συγγενικά πρόσωπα των πολιτικών μας ταγών. Κανείς δεν φρικάρει με τις απόπειρες εγκαθίδρυσης ενός σύγχρονου «Μεγάλου Αδελφού» που απαγορεύει αυτά που η δημοκρατία εξ ορισμού επιτρέπει: την έκφραση κάθε άποψης, ακόμα κι αυτής που στρέφεται ενάντια στη δημοκρατία. Κανείς δεν δυσανασχετεί που η πολιτισμική μας κουλτούρα θεωρείται… παρωχημένη και μπανάλ από τους άνοες λάτρεις του παγκοσμιοποιημένου – ομογενοποιημένου πολιτισμικού τίποτε.
Ξεκίνησα το άρθρο αναφέροντας τον τρόπο που το σημερινό πολιτικό παιχνίδι δημιουργεί μια καινοφανή κουλτούρα. Ακριβώς, όμως αυτό είναι και το πρόβλημα: η πολιτική δεν είναι, ούτε πρέπει ποτέ να γίνει «παιχνίδι». Είναι από τις πιο σημαντικές δραστηριότητες της ανθρωπότητας. Αν επιτρέψουμε να καταντήσει ένα απλό παιχνίδι, ξαναγυρίζουμε την ανθρωπότητα στην εποχή της νηπιακής ηλικίας. Αν επιτρέψουμε σε μωρούς κι ανόητους να μας κυβερνούν, τι άλλο παρά παιχνίδια παίζουν και θα παίζουν σε βάρος μας;